శరన్నవరాత్రులలో పదవ రోజు: విజయదశమి (దసరా) ప్రాముఖ్యత
శరన్నవరాత్రుల మహోత్సవంలో పదవ మరియు చివరి రోజైన ఆశ్వయుజ శుద్ధ దశమిని "విజయదశమి"గా జరుపుకుంటారు. దీనినే "దసరా" అని కూడా పిలుస్తారు. ఇది నవరాత్రుల దీక్షకు ముగింపు మరియు విజయోత్సవానికి నాంది. అధర్మంపై ధర్మం సాధించిన చారిత్రాత్మక విజయానికి ఈ పండుగ ప్రతీక. భారతదేశంలో అత్యంత వైభవంగా జరుపుకునే ముఖ్యమైన పండుగలలో ఇది ఒకటి.
"విజయదశమి" అంటే విజయాన్ని ప్రసాదించే పదవ రోజు అని అర్థం. అలాగే "దసరా" అనే పదం "దశ-హర" నుండి వచ్చింది, ఇది పది తలల రావణుడి సంహారాన్ని సూచిస్తుంది.
పౌరాణిక ప్రాముఖ్యత
విజయదశమికి అనేక పౌరాణిక గాథలు ఆధారంగా ఉన్నాయి, ఇవి ఈ రోజు యొక్క ప్రాముఖ్యతను తెలియజేస్తాయి.
మహిషాసుర సంహారం: నవరాత్రుల తొమ్మిది రోజులు దుర్గాదేవి, మహిషాసురుడు అనే రాక్షసుడితో భీకరమైన యుద్ధం చేసి, పదవ రోజైన దశమి నాడు అతనిని సంహరించి విజయం సాధించింది. ఈ విజయానికి గుర్తుగా దేవతలందరూ అమ్మవారిని కీర్తించి, ఉత్సవం జరిపారు. అందుకే ఈ రోజును విజయదశమి అంటారు.
రావణ సంహారం: శ్రీరాముడు, రావణుడితో తొమ్మిది రోజులు యుద్ధం చేసి, దశమి రోజున రావణుడిని సంహరించి, సీతాదేవిని విడిపించాడు. ఇది చెడుపై మంచి సాధించిన విజయానికి గొప్ప నిదర్శనం. ఉత్తర భారతదేశంలో ఈ రోజున రావణుడి దిష్టిబొమ్మలను దహనం చేసే "రావణ దహనం" కార్యక్రమాన్ని ఘనంగా నిర్వహిస్తారు.
పాండవుల అజ్ఞాతవాస ముగింపు: ద్వాపర యుగంలో, పాండవులు తమ 12 ఏళ్ల అరణ్యవాసం తర్వాత, ఒక సంవత్సరం అజ్ఞాతవాసాన్ని విరాటరాజు కొలువులో పూర్తి చేసుకుంటారు. అజ్ఞాతవాసానికి వెళ్లే ముందు వారు తమ దివ్యమైన ఆయుధాలను ఒక "జమ్మి చెట్టు"పై దాచిపెడతారు. అజ్ఞాతవాసం ముగిసిన తర్వాత, విజయదశమి రోజున వారు ఆ జమ్మి చెట్టు వద్దకు వెళ్లి, ఆయుధాలకు పూజ చేసి, వాటిని తిరిగి తీసుకుంటారు. ఆ తర్వాత కురుక్షేత్ర సంగ్రామంలో కౌరవులపై విజయం సాధిస్తారు. అందుకే ఈ రోజున జమ్మి చెట్టుకు ప్రత్యేక పూజలు చేస్తారు.
ముఖ్యమైన సంప్రదాయాలు మరియు ఆచారాలు
విజయదశమి రోజున అనేక శుభప్రదమైన ఆచారాలు పాటిస్తారు.
జమ్మి చెట్టు పూజ (శమీ పూజ): ఈ రోజు సాయంత్రం ప్రజలు గ్రామ పొలిమేరలలో ఉన్న జమ్మి చెట్టు వద్దకు ఊరేగింపుగా వెళ్లి, ప్రత్యేక పూజలు నిర్వహిస్తారు. పాండవులు తమ ఆయుధాలను తిరిగి పొంది విజయాన్ని అందుకున్నట్లే, తమ జీవితంలో కూడా సకల విజయాలు కలగాలని ప్రార్థిస్తారు. జమ్మి ఆకులను "బంగారం"గా భావించి, ఒకరికొకరు పంచుకుంటూ, "జమ్మి బంగారం తీసుకుని, మనమంతా బంగారంలా ఉందాం" అని శుభాకాంక్షలు తెలుపుకుంటారు.
శ్లోకం:
పాలపిట్ట దర్శనం: విజయదశమి రోజున "పాలపిట్ట"ను చూడటం అత్యంత శుభసూచకంగా భావిస్తారు. ఇది శివుని స్వరూపంగా, అదృష్టానికి, విజయానికి చిహ్నంగా పరిగణిస్తారు.
ఆయుధ పూజ: తమ వృత్తికి, జీవనోపాధికి ఉపయోగపడే పరికరాలకు, వాహనాలకు, పుస్తకాలకు పూజలు నిర్వహిస్తారు. ఆ పరికరాలలో దైవత్వాన్ని చూసి, అవి తమకు విజయాన్ని అందించాలని కోరుకుంటారు.
నూతన కార్య ఆరంభం: విజయదశమిని అత్యంత శుభప్రదమైన రోజుగా పరిగణిస్తారు. ఈ రోజున ఏ కొత్త పని ప్రారంభించినా అది విజయవంతం అవుతుందని ప్రగాఢ విశ్వాసం. గృహప్రవేశాలు, వ్యాపార ప్రారంభోత్సవాలు, పిల్లలకు అక్షరాభ్యాసం వంటివి ఈ రోజున చేయడం శ్రేయస్కరం.
ముగింపు
విజయదశమి కేవలం ఒక పండుగ కాదు, అది ఒక స్ఫూర్తి. మనలోని అరిషడ్వర్గాలు అనే చెడును జయించి, జ్ఞానం మరియు ధర్మ మార్గంలో పయనించాలని గుర్తుచేస్తుంది. ఇది కుటుంబ సభ్యులు, బంధుమిత్రులు అందరూ కలిసి ఆనందంగా జరుపుకునే విజయోత్సవం.
