వినాయక చవితి, భాద్రపద మాస శుక్ల చతుర్థి రోజున జరుపుకునే ఒక ముఖ్యమైన హిందూ పండుగ. ఇది విఘ్నాలను తొలగించే దేవత అయిన గణేశుడి పుట్టినరోజు వేడుక. ఈ పండుగ జ్ఞానం, శ్రేయస్సు మరియు శుభారంభానికి ప్రతీక.
విఘ్నాలకు అధిపతి - గణేశుడు
గణేశుడు, శివపార్వతుల కుమారుడు. ఏనుగు తల, మనిషి శరీరం కలిగిన ఈయన రూపం విశిష్టమైనది. గణపతిని విఘ్నేశ్వరుడు అని కూడా అంటారు, అంటే ఆయన ఆటంకాలను (విఘ్నాలను) తొలగించేవాడు మరియు సృష్టించగలవాడు. అందుకే ఏ శుభకార్యం ప్రారంభించినా, ఏ పూజ చేసినా మొట్టమొదట గణేశుడిని పూజించడం హిందూ సంప్రదాయం. ఈయన్ని ప్రథమ పూజ్యుడు అని కీర్తిస్తారు.
వినాయక చవితి పండుగ ప్రాముఖ్యత
వినాయక చవితి పండుగను గణేశుడి జన్మదినంగా జరుపుకుంటారు. పురాణాల ప్రకారం, ఈ రోజున గణనాథుడు భూలోకానికి వచ్చి, తనను భక్తితో కొలిచే భక్తులను ఆశీర్వదించి, వారి కష్టాలను తొలగిస్తాడని నమ్ముతారు. ఈ పండుగ సాధారణంగా 10 రోజుల పాటు అంగరంగ వైభవంగా జరుగుతుంది. ఇది కేవలం పూజలకే పరిమితం కాకుండా, ప్రజల మధ్య ఐక్యతను, సంతోషాన్ని పెంచే సామాజిక వేడుక కూడా.
పూజా విధానం మరియు వేడుకలు
ఈ పండుగ రోజున, ప్రజలు తమ ఇళ్లలో లేదా బహిరంగ ప్రదేశాలలో (మండపాలలో) మట్టితో చేసిన వినాయకుడి ప్రతిమను ప్రతిష్ఠిస్తారు.
పూజ: ప్రతిమను ప్రతిష్ఠించిన తర్వాత, షోడశోపచార పూజను భక్తిశ్రద్ధలతో నిర్వహిస్తారు. పసుపు, కుంకుమ, గంధం, పువ్వులు మరియు అక్షతలతో గణపతిని అలంకరిస్తారు.
పత్ర పూజ: వినాయకుడికి 21 రకాల పత్రులతో చేసే ఏకవింశతి పత్ర పూజ చాలా విశిష్టమైనది.
నైవేద్యం: గణేశుడికి ఇష్టమైన నైవేద్యాలైన ఉండ్రాళ్ళు (మోదకాలు), కుడుములు, లడ్డూలు మరియు ఇతర పిండివంటలను సమర్పిస్తారు.
వేడుకలు: పండుగ జరిగే రోజులన్నీ ఉదయం, సాయంత్రం హారతి ఇస్తారు. సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలు, భజనలు మరియు కీర్తనలతో పండుగ వాతావరణం సందడిగా ఉంటుంది.
నిమజ్జనం - వీడ్కోలు
పండుగ చివరి రోజున, వినాయక ప్రతిమను ఊరేగింపుగా తీసుకువెళ్లి, దగ్గరలోని నది, చెరువు లేదా సముద్రంలో నిమజ్జనం చేస్తారు. ఈ నిమజ్జనం, గణేశుడు తన దివ్య లోకానికి తిరిగి వెళ్లడాన్ని సూచిస్తుంది. ఆయన వెళ్తూ భక్తుల కష్టాలను, విఘ్నాలను తనతో పాటు తీసుకువెళ్తాడని నమ్ముతారు. పర్యావరణ పరిరక్షణ కోసం మట్టి విగ్రహాలనే వాడాలని ప్రోత్సహిస్తారు, ఎందుకంటే అవి నీటిలో సులభంగా కరిగిపోతాయి.
పండుగ సందేశం
వినాయక చవితి పండుగ మనకు ఐక్యత, భక్తి మరియు సంతోషం యొక్క సందేశాన్ని ఇస్తుంది. జీవితంలో ఎదురయ్యే ఆటంకాలను జ్ఞానంతో, ధైర్యంతో అధిగమించాలని మరియు ఏ పనినైనా దైవానుగ్రహంతో ప్రారంభిస్తే విజయం తథ్యమని ఈ పండుగ మనకు గుర్తు చేస్తుంది.
