టెక్నాలజీ పెరగక ముందు, పల్లె వీధులు, పట్టణాల్లోని ఖాళీ స్థలాలు పిల్లల ఆటపాటలతో సందడిగా ఉండేవి. ఖరీదైన ఆటవస్తువులు అవసరం లేకుండా, అందుబాటులో ఉన్నవాటితోనే ఆనందాన్ని పంచిన ఎన్నో సంప్రదాయ క్రీడలు మన సంస్కృతిలో భాగం. అటువంటి ఆటలలో మగపిల్లలు ఎంతో ఇష్టంగా ఆడుకునే, శారీరక నైపుణ్యానికి పదును పెట్టే ఆట "గోటీ బిళ్ళ". దీనిని అనేక ప్రాంతాల్లో "కర్రా బిళ్ళ," "చిర్రా-గోనె," "గిల్లీ దండా" వంటి వివిధ పేర్లతో పిలుస్తారు. ఈ ఆట నేటి క్రికెట్కు మూలరూపం అని చాలామంది భావిస్తారు.
కావలసిన పరికరాలు
ఈ ఆట ఆడటానికి ప్రత్యేకమైన పరికరాలు అవసరం లేదు. కేవలం రెండు కర్రముక్కలు ఉంటే చాలు.
కర్రా (దండా): సుమారు రెండు అడుగుల పొడవున్న, చేతితో బలంగా పట్టుకోవడానికి వీలుగా ఉండే ఒక పెద్ద కర్ర.
బిళ్ళ (గోటీ/గిల్లీ): సుమారు జానెడు పొడవున్న, రెండు చివర్లా మొనదేలేలా చెక్కిన ఒక చిన్న కర్రముక్క.
నేలపై చిన్న గుంత (గూటీ) తవ్వి ఆటను ప్రారంభిస్తారు.
ఆట ఆడే విధానం
గోటీ బిళ్ళ ఆటను సాధారణంగా రెండు జట్లుగా లేదా వ్యక్తిగతంగా ఆడతారు.
ఆట ప్రారంభం: మొదట, నేలపై ఒక చిన్న గుంత తవ్వి, దానిపై బిళ్ళను అడ్డంగా ఉంచుతారు. ఆడే ఆటగాడు పెద్ద కర్రతో (దండాతో) బిళ్ళ కింద తట్టి, దానిని గాల్లోకి లేపుతాడు.
కొట్టడం: గాల్లోకి లేచిన బిళ్ళను, కింద పడకముందే కర్రతో బలంగా దూరంగా కొడతాడు. ఆటగాడికి సాధారణంగా మూడు అవకాశాలు ఇస్తారు.
ఫీల్డింగ్ మరియు అవుట్: ఎదుటి జట్టు సభ్యులు ఫీల్డర్ల వలె మైదానంలో నిలబడి, గాల్లోకి లేచిన బిళ్ళను పట్టుకోవడానికి ప్రయత్నిస్తారు. ఒకవేళ వారు బిళ్ళను నేల తాకకముందే పట్టుకుంటే (క్యాచ్), కొట్టిన ఆటగాడు అవుట్ అయినట్లే.
పాయింట్ల లెక్కింపు: ఒకవేళ ఫీల్డర్లు బిళ్ళను పట్టుకోలేకపోతే, అది నేలపై పడుతుంది. అప్పుడు ఆట యొక్క అసలైన మజా మొదలవుతుంది. బిళ్ళ పడిన చోటు నుండి, ఆడే ఆటగాడు గుంత వరకు ఉన్న దూరాన్ని పెద్ద కర్రతో కొలుస్తాడు. ఎన్ని కర్రల పొడవు వస్తే అన్ని పాయింట్లు ఆ ఆటగాడికి లేదా జట్టుకు లభిస్తాయి. ముందుగా నిర్ణయించుకున్న స్కోరును ఎవరు ముందుగా చేరుకుంటారో వారే విజేత.
మరో పద్ధతి: కొన్ని ప్రాంతాలలో, ఫీల్డర్ బిళ్ళ పడిన చోటు నుండి దానిని గుంత వైపు విసురుతాడు. ఆ బిళ్ళ గుంతలో పడినా లేదా గుంత దగ్గర ఉంచిన పెద్ద కర్రకు తగిలినా ఆటగాడు అవుట్ అవుతాడు.
ఆట వలన కలిగే ప్రయోజనాలు
గోటీ బిళ్ళ కేవలం వినోదాన్ని పంచే ఆట మాత్రమే కాదు, ఇది అనేక శారీరక మరియు మానసిక ప్రయోజనాలను అందిస్తుంది.
శారీరక దృఢత్వం: పరుగెత్తడం, కర్రతో కొట్టడం, వంగి లేవడం వంటి కదలికల వల్ల శరీరానికి మంచి వ్యాయామం లభిస్తుంది.
నేత్ర-హస్త సమన్వయం (Hand-Eye Coordination): గాల్లోకి లేచిన బిళ్ళను చూస్తూ, అదే సమయంలో కర్రతో కొట్టడం వల్ల కంటికి, చేతికి మధ్య సమన్వయం అద్భుతంగా మెరుగుపడుతుంది.
ఏకాగ్రత మరియు గురి: బిళ్ళను ఖచ్చితంగా కొట్టాలన్నా, ఫీల్డర్ విసిరిన బిళ్ళను తప్పించుకోవాలన్నా ఆటగాడికి అధిక ఏకాగ్రత మరియు గురి అవసరం.
సాంఘిక నైపుణ్యాలు: జట్టుగా ఆడటం వల్ల క్రీడాస్ఫూర్తి, సహకారం, నాయకత్వ లక్షణాలు అలవడతాయి. గెలుపోటములను సమానంగా స్వీకరించడం నేర్చుకుంటారు.
నేటి పరిస్థితి
దురదృష్టవశాత్తు, ఆధునిక కాలంలో స్మార్ట్ఫోన్లు, వీడియో గేమ్ల ప్రభావంతో ఈ ఆట కనుమరుగవుతోంది. పట్టణాలలో ఖాళీ స్థలాలు తగ్గిపోవడం, పిల్లలకు ఇలాంటి ఆటల గురించి తెలియకపోవడం కూడా ప్రధాన కారణాలు. ఒకప్పుడు గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో ప్రతి సాయంత్రం కనిపించే ఈ దృశ్యం, నేడు అరుదుగా మారింది.
ముగింపు
గోటీ బిళ్ళ వంటి సంప్రదాయ క్రీడలు మన సాంస్కృతిక వారసత్వంలో অমూల్యమైన భాగాలు. ఇవి పిల్లల శారీరక, మానసిక ఎదుగుదలకు తోడ్పడటమే కాకుండా, ఎన్నో మధురమైన జ్ఞాపకాలను అందిస్తాయి. ఈ ఆటలను పునరుద్ధరించి, నేటి తరానికి పరిచయం చేయాల్సిన బాధ్యత మనందరిపై ఉంది. తద్వారా మన సంస్కృతిని కాపాడుకుంటూ, పిల్లలకు ఆరోగ్యకరమైన బాల్యాన్ని అందించిన వారమవుతాం.
